سینا نیوز:  یکی از این گروه‌ها مادران باردار هستند. نخوردن و نیاشامیدن در طول روز بعلت روزه‌داری و گرسنگی و تشنگی متعاقب آن این سئوال را برای زنان باردار مطرح می‌کند که آیا حین بارداری می‌توان روزه گرفت؟ آیا به جنین آسیبی نخواهد رسید؟ آیا جنین رشد مناسبی خواهد داشت؟ این سئوال‌ها در سطح وسیعی از جامعه ما مطرح است. در بعضی بیماری‌ها روزه گرفتن منع شده اما یکی از شرایطی که هنوز هم بسیار مورد سوال قرار می‌گیرد، مسئله بارداری در ماه مبارک است. آیا گرسنگی و تشنگی ناشی از روزه گرفتن در حین بارداری به جنین آسیبی نخواهد رساند؟ آیا این مسئله موجب اختلال در سوخت و ساز بدن مادران باردار نخواهد شد؟ سلامت جنین هنگام روزه‌داری مادر از دو جنبه تغذیه مادر و اختلال در سوخت و ساز بدن وی قابل بررسی است. تغذیه مناسب مادر معمولا با افزایش وزن وی کنترل می‌گردد که بطور متوسط در طول بارداری حدود یازده کیلو‌گرم است. احتمال زایمان نوزاد با وزن کمتر از طبیعی در مادرانی که تغذیه نامناسب دارند بیشتر از مادران بارداری است که کالری لازم را دریافت کرده‌اند. هنگام روزه‌داری نیز وزن مادران می‌تواند با توجه به مقدار کالری مصرفی تغییر کند. بعضی خانم‌های حامله به‌علت احساس خطر، از روزه گرفتن اجتناب کرده و بعضی دیگر یا حتی در حالات طاقت‌فرسای اواخر حاملگی نیز روزه خود را به‌جا می‌آورند اما هنوز هم بسیاری از خانم‌ها که حاملگیشان با ماه مبارک مصادف است، نمی‌دانند باید چه کار بکنند. سینا نیوز:  یکی از این گروه‌ها مادران باردار هستند. نخوردن و نیاشامیدن در طول روز بعلت روزه‌داری و گرسنگی و تشنگی متعاقب آن این سئوال را برای زنان باردار مطرح می‌کند که آیا حین بارداری می‌توان روزه گرفت؟ آیا به جنین آسیبی نخواهد رسید؟ آیا جنین رشد مناسبی خواهد داشت؟ این سئوال‌ها در سطح وسیعی از جامعه ما مطرح است. در بعضی بیماری‌ها روزه گرفتن منع شده اما یکی از شرایطی که هنوز هم بسیار مورد سوال قرار می‌گیرد، مسئله بارداری در ماه مبارک است. آیا گرسنگی و تشنگی ناشی از روزه گرفتن در حین بارداری به جنین آسیبی نخواهد رساند؟ آیا این مسئله موجب اختلال در سوخت و ساز بدن مادران باردار نخواهد شد؟ سلامت جنین هنگام روزه‌داری مادر از دو جنبه تغذیه مادر و اختلال در سوخت و ساز بدن وی قابل بررسی است. تغذیه مناسب مادر معمولا با افزایش وزن وی کنترل می‌گردد که بطور متوسط در طول بارداری حدود یازده کیلو‌گرم است. احتمال زایمان نوزاد با وزن کمتر از طبیعی در مادرانی که تغذیه نامناسب دارند بیشتر از مادران بارداری است که کالری لازم را دریافت کرده‌اند. هنگام روزه‌داری نیز وزن مادران می‌تواند با توجه به مقدار کالری مصرفی تغییر کند. بعضی خانم‌های حامله به‌علت احساس خطر، از روزه گرفتن اجتناب کرده و بعضی دیگر یا حتی در حالات طاقت‌فرسای اواخر حاملگی نیز روزه خود را به‌جا می‌آورند اما هنوز هم بسیاری از خانم‌ها که حاملگیشان با ماه مبارک مصادف است، نمی‌دانند باید چه کار بکنند. بر اساس تحقیقی که در تونس انجام یافت کالری مواد غذایی مصرفی و وزن زنان سالم طی روزه‌داری ماه مبارک رمضان تغییری نکرده بود. همچنین در طی یک مطالعه در بیرمنگام وزن 13کیلو 351 نوزاد مورد بررسی قرار گرفت و نشان داده شد که روزه‌داری حین ماه رمضان تاثیری بر وزن نوزادان نمی‌گذارد. اما در مقابل طی مطالعه‌ای در عربستان تعداد نوزادان با وزن کمتر از طبیعی و همچنین مرگ و میر آن‌ها طی مراسم حج و ماه رمضان افزایش یافته بود. در اینجا نقش سوء تغذیه به عنوان یک مشکل تعیین کننده مورد توجه قرار می‌گیرد. تحقیقاتی که در زمینه اختلالات سوخت و ساز بدن مادران باردار صورت گرفته نتایج مختلفی را نشان داده است. بیشتر این تحقیقات در مورد مادران باردار مبتلا به بیماری قند صورت گرفته و دیده شده است که تغییر سوخت و ساز ‌مادر از تجزیه گلوکز (قند اصلی مورد مصرف بدن) به تجزیه چربی و ایجاد اجسام کتونی (نوعی ماده انرژی‌زا که در هنگام گرسنگی از تجزیه چربی‌ها در بدن تولید می‌شود و به جای گلوکز برای تولید انرژی در بدن به کار می‌رود، اما مقادیر زیاد آن برای رشد مغزی جنین مضر است) می‌تواند تاثیرات نامناسبی بر رشد عصبی و رفتاری فرزندان بگذارد. نتایج این تحقیقات نگرانی‌هایی را در مورد روزه‌داری مادران باردار موجب شده است. واحد تحقیقات روزه‌داری دانشگاه شهید بهشتی با هدف بررسی تاثیرات درازمدت روزه‌داری مادران در ماه رمضان بر رشد مغزی جنین، بهره هوشی 98کودک و نوجوان 4 تا 13ساله را که مادرانشان هنگام بارداری آنان ماه رمضان را کامل روزه گرفته بودند، اندازه‌گیری کرد و متوجه شد که 30روز روزه‌داری مادران باردار در تمام ماه رمضان، در زمانی ‌که حتی طول روز به طور متوسط 12ساعت باشد هم تاثیر نامطلوبی بر بهره هوشی کودکان نمی‌‌گذارد. بررسی دیگری نیز که در دانشگاه علوم پزشکی همدان انجام شد، نشان داد که روزه‌داری سبب کاهش وزن نوزادان نشده و حتی افراد روزه‌دار، بچه‌های سنگین‌تری به دنیا آورده‌اند. در پژوهش دیگری که دانشگاه علوم پزشکی اردبیل در سال1377برای مقایسه وضعیت دوران بارداری و نتایج حاملگی در زنان روزه‌دار و غیر روزه‌دار انجام داد، مشخص شد که به لحاظ میزان کم‌خونی در دوران بارداری و تولد نوزاد کم‌وزن در 3ماهه دوم و سوم، میان زنان روزه‌دار و غیر روزه‌دار فرق چندانی وجود ندارد. در این بررسی پیشنهاد شده بود در صورتی ‌که زنان حامله از سلامتی کامل برخوردار باشند، با کمک و مشورت تیم بهداشتی و مراقبت کافی در دوران بارداری می‌توانند در ماه مبارک رمضان روزه بگیرند. روزه‌داری در همه دوران بارداری توصیه نمی‌شود نتیجه تحقیق خدیجه رحمانی - کار‌شناس ارشد تغذیه و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی- حاکی از آن است که «روزه‌داری در 3ماهه دوم تاثیرات سوء بر جنین ندارد اما در 3ماهه سوم به خاطر اینکه 50 تا 70درصد انرژی جنین از گلوکز مادر تامین می‌شود، روزه‌داری سبب افزایش برداشت از ذخایر چربی و به دنبال آن افزایش ترکیبات کتونی در خون مادر می‌‌شود، این ترکیبات از طریق جفت وارد گردش خون جنین شده و به سیستم عصبی او آسیب می‌رساند، بنابراین روزه‌داری در این دوران توصیه نمی‌‌شود.» دکتر نیره فصیحی‌فرد - جراح و متخصص بیماری‌های زنان - هم این نظر را تایید می‌کند. او در این‌باره می‌گوید: «چنانچه زنان باردار حدود 8ساعت در حالت ناشتا باقی بمانند، قند خون آن‌ها نسبت به حد طبیعی کمتر شده و با افزایش مدت زمان گرسنگی، احتمال افزایش کتون ناشی از سوخت و ساز چربی‌ها در خون مادر وجود دارد. ورود مواد کتونی از طریق جفت به جنین و از سوی دیگر کاهش قند خون مادر موجب می‌‌شود سنتز بازهای آلی در سلول‌های مغز جنین دچار اختلال شده و به همین علت می‌تواند در 3ماهه سوم خطرات جدی‌ای برای جنین دربرداشته باشد.» ایشان در این باره توضیح می‌دهد که این موضوع حتی در 3ماهه اول بارداری هم مهم است. این متخصص اعتقاد دارد یک زن باردار زمانی می‌تواند فریضه روزه را به‌جا آورد که فعالیت روزانه کمی داشته و آزمایش‌های خون و ادرار او نیز طبیعی باشد. دکتر شیرین قاضی‌زاده هم به خانم‌های باردار توصیه می‌‌کند اگر روزه گرفتند از خانه بیرون نروند و فعالیت کمی داشته باشند. ناهید خداکرمی - دبیر انجمن مامایی ایران و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی - هم معتقد است: «آن تعداد از زنان باردار که در 3ماهه نخست بارداری هستند و حالت تهوع ندارند، می‌‌توانند روزه بگیرند اما اگر زنان بارداری که دچار تهوع‌ هستند روزه بگیرند، ممکن است خطر جدی جان آن‌ها را تهدید کند. کاهش قند خون در زنان بارداری که روزه‌ می‌گیرند ممکن است موجب بیهوشی مادران شده و خون‌رسانی به جنین را مختل کند اما بروز این مشکلات برای تمامی زنان باردار و روزه‌دار قطعی نیست. زنان بارداری که دچار فشار خون مزمن یا حاملگی، دیابت یا بیماری‌های زمینه‌ای هستند، نباید روزه بگیرند.» روزه و رژیم از نکات مهمی که به زنان بارداری که روزه می‌گیرند اینست که به رعایت رژیم غذایی خود در ایام ماه مبارک رمضان توجه کافی داشته باشند. نکته اول اینکه باید مقدار کالری مورد نیاز آن‌ها بر اساس وزن، قد و سن حاملگیشان توسط کار‌شناس تغذیه محاسبه شود. اگر مقدار این کالری با وعده‌های سحری، افطاری و شام و می‌ان‌وعده‌های بین آن هماهنگ بود می‌توانند با مشورت پزشک خود و در صورتی که زمینه بیماری خاصی نداشتند، روزه بگیرند. علاوه بر این، رژیم غذایی برای زنان باردار سالم روزه‌دار باید به‌گونه‌ای باشد که پروتئین، سبزیجات، میوه‌ها و خوراکی‌های شیرین مفید و مغذی نظیر خرما - به‌ویژه در هنگام افطار و سحر - به میزان بیشتری در آن وجود داشته باشد. در ماه اول حاملگی در صورت بروز عوارض گوارشی غیر قابل تحمل مثل استفراغ سوزش سر دل و لوزوم خوردن غذا با فاصله کمتر حکم بیمار را پیدا می‌کند. ونسبت به وضع هر کس ممکن است متفاوت باشد. اما در ماه‌های آخر حاملگی علاوه بر اینکه به علت تغییرات فیزیولوژیک روزه برای مادر طاقت فرسا خواهد بود. به علت اینکه بیشترین رشد جنین در سه ماهه آخر آبستنی به انجام می‌رسد و وزن جنین در دو ماهه آخر آبستنی تقریبا دو برابر می‌شود. جنین غذای مورد نیاز خود را مستقیما از خون مادر تامین می‌کند. نیاز غذایی جنین ایجاب می‌کند که مادر غذای کافی بخورد. چون با توجه به تغییرات احشایی تحمل خوردن غذای زیاد به علت گنجایش کم معده، لوله‌های گوارشی را نخواهد داشت لازم است غذای کم با فاصله زمانی کمتر میل کند. لذا روزه گرفتن برای مادر مشکل و طا قت فرسا است. مضافا اینکه افزایش عطش به علت افزایش بار مواد دفعی و افزایش دفع ادرار نیز امکان روزه داری را خواهد گرفت. علاوه بر موارد ذکر شده مروری بر متابولیسم پروتئین، کربو هیدرات، وچربی‌ها در زنان باردار با توجه به رشد سریع جنین وجفت و افزایش احتیاجات آن‌ها تغییرات متابولیستی قابل توجهی در بدن مادر ظاهر می‌شود. حاملگی طبیعی باعث کاهش مختصری قند خون در حالت ناشتا وافزایش انسولین خون و افزایش قند خون بعداز صرف غذا می‌شود. بعداز صرف غذا حاوی گلوکز هیپر گلیسمی و هیپر انسولینی طولانی هدف تامین گلوکز جنین در فواصل غذا است. از طرفی بروز مقاومت بافت‌های محیطی در زن حامله نسبت به اثر انسولین مشهود است. در حالت ناشتا کاهش اسید‌های آمینه و گلوکز پلاسما وافزایش اسید‌های چرب آزاد وتری گریسرید و کلسترول در پلاسمای خانم حامله مشهود است که از این تغییر سوخت از گلو کز به چربی به عنوان تشدید گرسنگی یاد می‌شود. زمانی که حالت ناشتا در خانم حامله طولانی شود این تغییرات شدید‌تر می‌شود.