تعریف:یک بیماری باکتریال سیستمیک است که شروعی تدریجیداشته و با تب ممتد، سردرد و حالت گیجی ، ضعف ، بی اشتهایی، کندی نبض، بزرگی طحال ،لکه های قرمز روی تنه ( Rosc sopts ) سرفه بدون خلط ،یبوست و یا اسهال همراه می باشد. بعلت گرفتاری پلاکهای پی یر ( Peyer? s Patches) در انتهای روده کوچک ، در حدود 1% موارد درمان نشده احتمال خونریزی گوارشی یا سوراخشدن روده وجود دارد. عوارض مهم دیگر عبارتند از توکسمی و میوکاردیت.با درمان به موقع با آنتی بیوتیک مناسب میزان مرگو میر را می توان از 10% به کمتر از 1% کاهش داد. عود در 10 - 5% موارد درمان نشدهاتفاق می افتد و گاهی بدنبال درمان آنتی بیوتیکی شیوع بیشتری دارد. موارد خفیف وبدون علامت در مناطق آندمیک دیده می شود. عامل بیماریزا را می توان در مراحل اولیهبیماری از خون مدفوع و ادرار جدا کرد. در مواردی که آنتی بیوتیک مصرف نشده باشدامکان جدا سازی باکتری از ترشحات دوازدهه ، مغز استخوان و از بیوپسی Rose spots وجود دارد. علیرغم اختصاصی نبودن تست سرولوژی « ویدال » افزایش چهار برابر تیترآگلوتیناسیون « O » نسبت به هفتهاول بروز بیماری، تشخیص را محتمل می سازد.عامل بیماری زا: عامل حصبه، باسیل تیفوئید یا سالمونلاتیفی ( Salmonella typhi ) می باشد.سالمونلاهای پاراتیفی علائمشبه حصبه ایجاد می کنند که معمولا خفیف تر است.وقوع :در تمام دنیا منتشر است. در ایران نیز کم و بیشاز کلیه استانهای کشور گزارش می شود، ولی بیشترین میزان بروز در سال 73، در استانهای کرمانشاه ، مرکزی ، لرستان و کردستان بوده است.مخزن:انسان مخزن بیماری بوده و افراد خانواده که درتماس هستند ممکن است حاملین گذرا باشند در اکثر نقاط دنیا، حاملین مدفوعی شایعتر ازحاملین ادراری هستند. حامل شدن ممکن است بدنبال بیماری حاد، خفیف یا حتی عفونت هایبدون علامت باشد. این حاملین مزمن اغلب افرادی هستند با سن متوسط، بخصوص زنان واکثر ناراحتی هایی درکیسه صفرا دارند. حاملین مزمن ادراری معمولا عفونت با کرمشیستوروما هماتوبیوم ( Schistosoma heamatobium ) نیزدارند.راه سرایت:عامل بیماری معمولا توسط غذا یا آب آلوده بهمدفوع یا ادرار بیماران یا حاملین منتقل می شود. میوه جات خام، سبزیجات آلوده بهکود انسانی ، شیر و فرآورده های لبنی ( آلوده شده توسط دست حاملین ) و در بعضی ازمناطق جهان از راه مصرف صدف دریایی آلوده نیز انتقال می یابد. مگس و سوسک و ... ،بعنوان ناقلین مکانیکی می تواند اغذیه را آلوده سازد و سپس ارگانیسم در داخل غذاتکثیر پیدا می کند تا به دوز آلوده کننده خود برسد.(106تا 109 )دوره کمون:دوره کمون بستگی به دوز آلوده کننده دارد ومعمولا بین 1 تا 3 هفته طول می کشد.دوره سرایت:تا وقتی که باسیل در ترشحات بدن باشد یعنی ازهفته اول تا دوره نقاهت امکان سرایت وجود دارد. 10% بیماران حصبه ای باسیل را تا سهماه بعد از شروع علائم دفع می کنند و در 5 - 2% موارد حامل مزمن باقی می مانند. ( بیش از یک سال )حساسیت و مقاومت:همه مردم نسبت به بیماری حساس هستند و این حساسیتبا کاهش اسیدیته معده بیشتر می شود. بدنبال ابتلاء به بیماری، عفونت بدون علامت یاایمن سازی فعال، ایمنی اختصاصی نسبی پیدا می شود ولی این ایمنی قادر به محافظت شخصیدر برابر بلع تعداد زیاد ارگانیسم نیست. در مناطق آندمیک، حصبه بیشتر در اطفال قبلاز سنین مدرسه و در سن مدرسه مشاهده می شود.علائم بالینی: شروع بیماری معمولا با تب است که ابتدا پلکانیبوده و سپس مداوم می گردد. سردرد همراه آن گاهی آنقدر شدید است که در تشخیص افتراقیمننژیت قرار می گیرد تهوع و استفراغ، ضعف و بی اشتهایی ، درد عضلات و مفاصل، دل دردو نفخ شکم، لکه های کوچک قرمز رنگ روی تنه که با فشار محو می شوند ( Rose spots ) ، سرفه که معمولا بدون خلط است گاهی گلو درد و حالتگیجی و منگی پدیدار میگردد. سابق یبوست از علائم مهم بود ولی امروزه تقریبا به هماننسبت اسهال هم پیدا می شود. در معاینه تب بالا ، بزرگی طحال،  Rose spots  ، کندی نبض ( به نسبت افزایش درجه حرارت ) گاهیرالهای خشک در سمع ریه و ندرتاً بزرگی غدد لنفاوی وجود دارد در آزمایشات در حدودنیمی از موارد لکوپنی، مختصری افزایش آنزیمهای کبدی و بیلی روبین و لکوسیتوری دیدهمی شود